Manisa'nın bağcılık kültürü, antik çağlardan beri devam eden köklü bir geçmişe sahiptir. Gediz Irmağı'nın suladığı topraklar, tarihte "Üzüm Ovası" veya "Lidya'nın Altın Ovası" olarak anılmıştır. Üzüm ve asma, eski Türklerden Osmanlı'ya kadar pek çok medeniyetin kültüründe önemli bir yer tutmuştur.
Üzüm ve Asma: Madenden, Ahşaba, Oyadan Yazmaya
Eski Türkler'de üzüm ve asmayı madenden, ahşaba, oyadan yazmaya, meşhur Osmanlı çinilerinde ve pek çok eşyada süsleme figürü olarak kullanmışlardır. Ayrıca mani ve türkülerde üzüm ve asma eskiden beri yer almıştır.
Üzüm kuşkusuz geçmişte olduğu gibi şimdide Manisa’nın en başta gelen ürünüdür. Şehzadeler Şehri Manisa ile özdeşleştiği için de Sultani/Sultaniye adını almıştır.
Manisa Üzüm Bayramı
Cumhuriyet Döneminde ise ekonomide önemli bir yeri olan bağcılığı teşvik etmek amacıyla ilk organizasyon Üzüm Bayramı adıyla 22 Ağustos 1937'de gerçekleştirilmiştir.
1984 yılından itibaren ise yaş ve kuru üzüm yarışmaları, konferanslar ve konserlerin yer aldığı programlarla Eylül ayı başlarında Manisa Üzüm Şenliklerine dönüşmüştür.
Son yıllarda ise Manisa'nın Kurtuluş Günü olan 8 Eylül'ü de içine alacak şekilde hazırlanan program örnekleri bulunmaktadır.
Manisa Üzüm Bayramı, geleneksel lezzetleri modern bir etkinlik formatında sunarak, şehrin bağcılık mirasını gelecek nesillere taşımak ve zenginleştirmek için önemli bir platform sağlamaktadır.
Uluslararası Dergilerde Manisa Üzüm Bayramı
İstanbul merkezli Fransızca basılan uluslararası bir gazetenin kapağı: Manisa'da Üzüm Bayramı yıl 1950…
Manisa’da Üzüm Üretimini Vuran Hastalık!
Saruhan (Manisa) bölgesinde 1913'te yapılan tarım sayımına göre, toplam 226.600 dönüm bağ alanında 92.573 ton üzüm elde edilmiştir. Bu dönemde kuru üzüm miktarı ise 16.459 ton olarak kaydedilmiştir.
1928'de, il genelinde kuru üzüm üretimi 13.340 ton olarak tespit edilmiştir. Ancak, 1931 yılında üzüm üretimi en düşük düzeye inmiştir. Bu düşüşün başlıca nedenleri arasında don olayları ve Filoksera (asma köklerinde zarar yaparak asmayı kurutan bir bağ zararlısı) bulunmaktadır.
1924 Yılında Amerikan Asma Fidanlığı Kuruldu
Filoksera'nın Manisa'ya girişi bağların tahrip olmasına yol açmıştı. Filoksera nedeniyle yerli asma fidanları ile tesis edilen bağlar kuruyordu. Bu yüzden yerel yönetim üzüm üretiminin hızla düşmesini önlemeyi, verim artışını yeniden yükseltmeyi amaçlamaktaydı. Çare ise Filokseraya dayanıklı asma fidanlarının kullanılarak bağ tesis edilmesiydi.
Bu amaçla 1924 yılında kent merkezinin kuzey batısında 3 km mesafede Horozköy'de 244 dekar arazi üzerinde Amerikan Asma Fidanlığı kuruldu. Burada Filokseraya karşı dayanıklı Amerikan asma anaçları üretilmiş ve yeni bağ tesis edilmesi için üreticilere dağıtıldı. Enstitü o dönem Manisa bağcılığı adına yaşamsal bir işlev yerine getirdi.
Bazı Yıllara Göre Hasat Rakamları
Klasik yer bağları (goble) hızla yüksek sistem telli terbiye şekline çevrilirken yeni bağ dikimi de gittikçe arttı.
1963 yılında çekirdeksiz sultaniye bağ alanı 42.310 hektarken,1970 yılında 45.830 hektara ulaştı. Aynı yıllarda kuru üzüm üretimi 45.362 tondan 85.945 tona yükseldi.
1972 yılında bağ alanı 46.220 hektardı. Çekirdeksiz kuru üzüm üretimi 80.000 ton olarak gerçekleşmişti.
