Türkiye Matrak Federasyonu Başkanı Matrakçı Efkan Çalış, Manisa Şehzadeler Muaythai Eğitim Merkezi’nde matrak eğitimi gerçekleştirdi. Matrakçı Efkan Çalış, Osmanlı döneminde kılıç eğitimi ve tekniklerinin temelini oluşturan, ancak unutulan matrak sporunun yeniden hayat bulması için gayret gösteriyor.
1988 yılında mücadele sanatlarına başlayan Efkan Çalış, 2008 yılında ise matrak sanatının tarihi ve kültürel yapısını gelenekte olduğu üzere tekrar gündeme taşıyarak eğitimlerini vermeye başladı. Çalış, Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde geçtiği gibi bu spora adını veren spor aleti matrakı bir sopanın çevresini sünger ve dışına deri sararak tekrar yaptı.
Sporcuların birbirlerine teşekkür etmesiyle başlayan ve özür dilemesiyle sona eren bu sporda rakipler farklı hareketler ve tekniklerle ellerindeki matrak ile birbirlerinin başına dokunmasıyla başlıyor. Rakibinin başına dokunmaması için elindeki sünger ve deriden yapılan kalkanla karşı konulan bu sporda karşılıklı saygı esas alınıyor. Sert vurmak ve kural dışı hareket etmek kesinlikle yasak.
Matrakçı Efkan Çalış, Türkiye’nin her yerinde bu eğitimleri verdiklerini kaydederek, “Federasyon olarak çeşitli çalışmalar düzenliyoruz. Hakem, antrenörler yetiştiriyoruz. Türkiye’de ve yurt dışında geleneklerimizi tanıtıyoruz. Bize has olan milli değerlerimizi tanıtıyoruz. Ülkemizde halk eğitim merkezleri aracılıyla matrak sporu için kurslar düzenleniyor. Bu merkezler sayesinde istihdama da destek oluyoruz. Aynı zamanda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sanatçısı kimliğine sahibim. Almanya, Litvanya, Rusya ve Bosna Hersek’te bu sporu yapıyoruz. Rusya’da bu sporu yapan öğrencilerimiz var. Geleneksel sporumuzu, ata sporumuzu yeniden tanıtmalıyız” dedi.
Matrak Sporunun Geçmişi
Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman döneminde Matrakçı Nasuh tarafından geliştirilen matrak, daha fazla kılıç talimi yaptırılması kapsamında yaralanmaların önüne geçilmesi amacıyla padişahlara, sultanlara, yeniçerilere öğretildi. Hatta 4. Murat, 160 tekniği olan ‘matrak’ın neredeyse 70’inden fazlasını öğrendi. Kanuni Sultan Süleyman, Matrakçı Nasuh’a beraat takdim ediyor. 1826 yılında Yeniçeri ocağının kaldırılması ve kılıç talimleri yasaklanınca matrak unutuldu.
Efkan Çalış, yıllar sonra matrak oyununu yeniden canlandırmaya başladı. Gazi Üniversitesi, Kırıkkale ve Çanakkale 18 Mart Üniversitelerinde akademik destek aldı. Akademisyen kadro ile teknik taktik, oyun kuralları, kültürel motifler ve manevi yapısını istişare ederek oluşturdu. Efkan Çalış’ın girişimleriyle matrak sporu 2011 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın resmi sporu haline geldi. Bakanlığa bağlı Gençlik Kampları ve Gençlik Merkezlerinde binlerce gence öğretilen bir spor oldu2019 yılında ise Türkiye Matrak Federasyonu kuruldu. Federasyon Başkanlığı görevini Efkan Çalış yaparken, ikinci başkanlığı Abdülvahit Alagöz yaparken, Ediz Barış ise Matrak Teknik Komite üyesi olarak görev yapıyor. 130 civarında antrenör var. Ayrıca Tomak oyunu, Tulum oyunu, Cenk oyunu, Türk kılıcı, Yatağan Kılıcı, Osmanlı kılıcı gibi alanları bulunuyor. 2022 yılında geleneksel spor olarak kabul edildi.
