Manisa'nın tarihi zenginliklerinden biri olan Moris Şinasi'nin, tütün endüstrisindeki başarısı ve hayırseverliği, şehrin küresel arenadaki sesini güçlendirdi. İşte Moris Şinasi’nin dünyasına bıraktığı izler...
1855 yılında Manisa'da doğan ve yoksul bir ailede büyüyen Moris Şinasi, difteri hastalığından kurtuluşuyla Şinasi Bey'in adını aldı ve Amerika'da tütün endüstrisinde devrim yaratacak bir başarıya imza attı.
Kendini Kurtaran Türk Doktorun Adını Aldı
Manisa'da doğan ve difteri hastalığı nedeniyle Türk doktor Şinasi Bey tarafından tedavi edilen Morris Schinasi, Amerika'ya göç ettikten sonra, hem ismi hem de hayatı değişti. Şinasi Bey'e duyduğu vefa nedeniyle adını Morris Schinasi olarak değiştiren bu genç adam, kısa sürede tütün endüstrisinde önemli bir yeniliğe imza attı.
Manisa’dan Amerika’ya Tütün Yolculuğu
Moris Şinasi, çocukluğunu Manisa'da geçirdi. Mezarlıkta bekçilik yaparak ailesine yardım eden Şinasi, tütün sanayisinde de çalıştı. Küçük yaşta difteri hastalığına yakalanan Moris Şinasi, Manisa’da tedavi gördü. 15 yaşında kardeşi Salamon ile birlikte İskenderiye'ye göç etti ve burada tütün ticaretiyle tanıştı. Bir Yunan iş insanı tarafından keşfedilip ticarette yeteneği fark edildi. Tütün ticareti konusunda kendisini geliştirme fırsatı buldu. Daha sonra da Yunan tüccarın kendisine verdiği borç parayla Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti.
Amerika'daki Yükseliş: Schinasi Brothers Company'nin Kuruluşu
1893 yılında herkesin el ile sigara sardığı dönemde patentini aldığı sigara sarma makinesiyle büyük bir başarı elde eden Moris Şinasi, Broadway'de kardeşi Salamon ile birlikte "Schinasi Brothers Company" adında küçük bir sigara fabrikası kurdu. Bu makine, sigara endüstrisinde devrim niteliği taşıyordu ve hızla büyüyen bir işletmeye dönüştü.
Manisa’dan İşçi Getirdi!
Kolomb Dünya Fuarı'nın başarısından sonra Morris Schinasi, kardeşi Salamon'u Amerika'ya yanına aldırdı. İki kardeş fabrikalarında çalışacak işçileri Manisa'dan getirterek, hem hemşerilerine iş imkanı sağladılar hem de Osmanlı İmparatorluğu'ndan tütün ithal ederek, hazır sigara olarak satışa sundular. Bu strateji, kısa sürede onları tütün endüstrisinde önemli bir konuma getirdi.
American Tobacco Company ile Anlaşma
Moris Şinasi'nin icatları ve işletmesi, Amerika'da büyük ilgi gördü. 1916 yılında American Tobacco Company'e şirket haklarını satarak önemli bir servet elde etti ve iş hayatından emekliye ayrıldı.
Moris Şinasi'nin Manisa’ya Bağışı
1928 yılında hayatını kaybeden Moris Şinasi, servetinin büyük bir kısmını doğup büyüdüğü Manisa'ya bağışladı. Toplam 1 milyon dolarlık bağışın 800 bin doları, ABD borsasında yatırıldı ve elde edilen gelir, Manisa'ya kurulacak olan çocuk hastanesinin finansmanında kullanıldı. Geriye kalan 200 bin dolarlık kısım ise doğrudan hastane inşaatı ve tıbbi ihtiyaçların karşılanması için harcandı.
15 Ağustos 1933 tarihinde düzenlenen törenle, Manisa'da Moris Şinasi'nin bağışıyla inşa edilen çocuk hastanesi açıldı. Hastanenin duvarında yer alan anı plakasında, "Moris Şinasi’nin doğduğu şehre hediyesidir" ibaresiyle, onun Manisa'ya olan vefa borcu bir kez daha vurgulandı. Moris Şinasi'nin cenaze külleri de bu plakanın arkasına gömülerek, hayatı boyunca hissettiği bağlılığın sembolü olarak yer aldı.
New York Schinasi Evi
New York City'nin Upper West Side'ında yer alan Schinasi Evi, tarihi dokusunu koruyan ve büyük bir öneme sahip mermer bir malikanedir. 1907'de inşa edilen bu yapı, tütün baronu Morris Schinasi için yapılmıştır.
