Türk kültüründe kafa, baş ve kafatası ile ilgili inanış ve uygulamaların anlatı geleneğine de etkisi oldukça belirgindir. Halkın yaşayış, inanış ve düşünüş şekillerinin edebi ürünlere yansıması kaçınılmazdır. Anadolu sahasında anlatılan kurukafa masallarında konuşan kurukafaların bulunması ve bir şekil değiştirme motifi olarak yer alması dikkat çekicidir.
Benzer içeriklere ulaşmak için sayfanın sonuna gidebilirsiniz!
Manisa'dan Derlenen Bir Masal
Manisa’dan derlenen bir masalda, bu inanışların anlatı geleneğine nasıl yansıdığına dair ilginç bir örnek bulunmaktadır:
“Bir adam, alnında ‘Neydim, N’oldum, N’olacağım?’ yazan bir kuru kafa bulur ve eve getirir. Kurukafa sürekli bu cümleyi tekrar eder.
Bu durum adamın karısını sinirlendirir ve kadın kurukafayı ocağa atar. Ocağa atılan kurukafadan çıkan dumandan evin kızı hamile kalır. Çocuk doğduktan sonra üç günlükken konuşmaya başlar.
Padişah, adamı yanına çağırır ve ona bir soru sorar. Üç günlük çocuk, sorunun cevabını bilir.
Padişah, doğru cevaba karşılık çocuğa hediye vermek ister ancak çocuk bunu kabul etmez.
Eve dönerlerken, çocuk çok güzel bir bahçeyi dedesine, daha güzel bir bahçeyi annesine ve yeraltındaki katran kazanlarını da anneannesine layık görür.”
Sembolik ve Kültürel Değerler
Bu masal, Türk halk edebiyatının derin sembolizmini ve kültürel değerlerini yansıtır. Kurukafa, burada bilgelik ve kaderin sembolü olarak yer alır. Kurukafanın konuşması ve gizemli güçlere sahip olması, halkın inanış ve düşünüş biçimlerinin masallara nasıl yansıdığını gösterir.
Masalda geçen "Neydim, Noldum, Nolacağım?" cümlesi, insanın varoluşsal sorgulamalarına dair derin bir anlam taşır. Kurukafanın bu cümleyi sürekli tekrarlaması, hayatın geçici doğasını ve kaderin belirsizliğini vurgular.
Üç günlük çocuğun bilgece konuşmaları ve padişahın sorularına doğru cevaplar vermesi, masalların bilgelik ve öğüt verme işlevini de ortaya koyar. Çocuğun, güzellik ve değerlerin dağıtımında verdiği kararlar, ahlaki bir ders niteliğindedir.
Kaynakça- Tunç, T. (2008). Manisa Masalları Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Manisa’nın otostopçu hayalet kız efsanesi!
Manisa'nın 600 Yıllık Sembolü: Sultan Cami Tarihçesi! Kim Yaptı?
