TBMM Plan Bütçe Komisyonu Üyesi, CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, geçtiğimiz yıl hem üretim hem de ihracatta tüm zamanların rekorunu kıran zeytinyağında ihracat rakamlarındaki daralmaya dikkat çekti. Bakırlıoğlu, 2023-2024 ihracat sezonunun başladığı kasım ayında zeytinyağı ihracatında geçen yılın aynı ayına göre miktar bazında yüzde 70, değer bazında ise yüzde 44.4 gerileme yaşandığını bildirdi. Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a verdiği soru önergesinde “Son üç yılda alınan ihracat yasakları hangi nedenlerle alınmıştır?” diye sordu.
YASAKLAR ZEYTİNYAĞI ÜRETİCİSİNİ ve YURTTAŞI VURDU
Üreticilerin elinde 230 bin ton stokta zeytinyağı bulunduğunu ve yasak kalkmazsa bu yağda kalite kaybı yaşanacağını ifade eden Bakırlıoğlu, Ticaret Bakanlığı’nın, 1 Ağustos 2023 tarihinde dökme ve varilli zeytinyağına önce 3 aylık yasak getirdiğini; daha sonra da yasak kararını süresiz olarak uzattığını hatırlattı. Kısıtlamalar sonrası firmaların taahhütlerini yerine getirmekte sıkıntılar yaşadığını ifade eden Bakırlıoğlu, “Kısıtlamanın uygulanmaya başlandığı kasım ayından itibaren zeytinyağı ihracatımızda yaklaşık yüzde 70 bir azalış olduğunu görüyoruz. İhracatçıların yıllık yaptığı kontratlar var ama söz konusu kısıtlamalar firmaların taahhütlerini yerine getirememelerine neden oluyor. Dış pazarda zeytinyağı 9-10 euro iken şuanda 6-7 euroya düştü. Çiftçi kilo başına 2 euro zararda… Bu yasak, iç piyasadaki fiyatların düşmesi için alınmıştı ama bir fiyat düşüşü de yaşanmadı. Sonuç olarak kısıtlama hem yurttaşı hem de üreticiyi zarar ettirdi” dedi.
PRESTİJ KAYBINA NEDEN OLACAK
Taahhütte yaşanan bu durumun Türkiye’deki zeytinyağı sektörü için prestij kaybına neden olacağını da dile getiren Bakırlıoğlu şöyle devam etti:
“Yıllarca çiftçilerimizin alın teriyle gelişen, büyüyen ve dünyaya açılan zeytinyağımızın önündeki bu ihracat engeli kalkmazsa; önümüzdeki yıllarda ihracatçımız yeni ihraç pazarı ve müşteri bulmakta zorlanacaktır. Hatta yasağın kalkmaması nedeniyle elindeki müşteriyi de kaybetmesine neden olacaktır.”
“KARARI GÖZDEN GEÇİRİN”
Üreticinin elindeki yağın kuyularda beklediğini ve aynı zamanda kaybedilen ihraç pazarları nedeniyle üreticinin de emeğinin karşılığını alamadığını kaydeden Bakırlıoğlu, ihracatın ve sektörün daha fazla zarara uğramaması için söz konusu kısıtlama kararının acilen gözden geçirilmesi çağrısı yaptı. Yeni sezon yağın gelmesiyle beraber, zeytinyağının fiyatının düşeceğine ve üreticinin ciddi bir zarara uğrayacağına dikkat çeken Bakırlıoğlu, “Zeytinyağı ve prina yağı sektöründe serbest piyasa ekonomisi şartlarının devamı sağlanmalı ve ihracat kısıtlama uygulamaları bir an önce sonlandırılmalıdır” dedi.
Bakırlıoğlu; Bakan Bolat’a verdiği soru önergesinde şu soruları soru:
1- Son üç yılda alınan ihracat yasakları hangi nedenlerle alınmıştır?
2- 1 Ağustos 2023 yılında bakanlığınızca alınan 3 aylık ihracat yasak kararında neden süresiz uzatmaya gidilmiştir?
3- Söz konusu yasağın, zeytinyağı ihracatçılarımız için neden olacağı pazar kaybıyla ilgili bakanlığınızın yapmış olduğu bir çalışma var mıdır?
4- Yasağın kalkması için bakanlığınız tarafından yapılan herhangi bir fizibilite çalışması var mıdır?
5- Yasak nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyen üreticilerimizin zararlarını telafi için yapılmış bir çalışma var mıdır?
6- Yasak getirilmeden önce ilgili üretici birlikleri ve ihracatçı birliklerin görüşlerine başvurulmuştur mudur?
