İsrail-Filistin çatışmasında gündeme en çok gelen konu sivillerin vuruluyor olması. Hamas, düzenlediği saldırıda birçok sivili öldürürken yüzlerce insanı rehin aldı. İsrail, Gazze'de yerleşim yerlerine de füze atıyor, hastaneleri vuruyor. Peki, Savaş suçu nedir? Savaş suçu nelerdir? Uluslarası savaş kuralları nelerdir? Savaş suçu cezası nedir?
SAVAŞ SUÇU NEDİR?
Savaş suçları, savaş sırasında veya savaş sonrasında işlenen ciddi ve uluslararası hukuka aykırı eylemleri ifade eder. Savaş suçları, savaşın gelişimi ve sonuçları üzerinde kötü etkileri olan eylemlerdir ve uluslararası toplum tarafından ciddi bir şekilde kınanır. İşte savaş suçları, uluslararası savaş kuralları ve savaş suçlarına ilişkin ceza hakkında daha fazla bilgi:
SAVAŞ SUÇLARI NELERDİR?
Sivil nüfusa yönelik saldırılar: Sivil halkın hedef alınması, savaş hukukuna aykırıdır. Saldırılar sivillere veya sivil altyapıya yönlendirilmemelidir.
Sivil esirlerin kötü muamelesi: Savaş esirleri, insan muamelesi görme hakkına sahiptir. Onlara kötü muamele etmek veya işkence yapmak suçtur.
Kimyasal ve biyolojik silahların kullanımı: Kimyasal ve biyolojik silahların kullanımı, uluslararası anlaşmalarla yasaklanmıştır.
Misillemesiz sivil halka saldırılar: Sivil halka yönelik misilleme olmaksızın saldırılar da savaş suçlarına örnek teşkil eder.
Kültürel mirasa zarar verme: Tarihi ve kültürel alanlara kasıtlı zarar verme veya tahrip etme, savaş suçu olabilir.
NE TÜR EYLEMLER SAVAŞ SUÇU KABUL EDİLİYOR?
BBC Türkçe'nin haberine göre, Cenevre Sözleşmesi'nde olduğu gibi askeri hedeflere yönelik saldırılar, uluslararası hukuka orantılı olmalı. yani bu saldırıların aşırı düzeyde sivil yaşamına ve sivillerin eşyalarının kaybına neden olmamalı.
İsrail ile Hamas arasında 7 Ekim'de başlayan çatışmalara ilişkin İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), sivillerin kasıtlı olarak hedef alınması, ayrım gözetmeyen roket saldırıları, sivillerin Filistinli silahlı gruplar tarafından rehin alınması, Gazze'de yüzlerce Filistinli'nin ölümüne neden olan misilleme hava saldırıları ve İsrailli yetkililerin Gazze'ye uyguladığı ablukayı savaş suçu diye niteliyor.
HRW İsrail ve Filistin Direktörü Omar Shakir, "Sivillerin kasten öldürülmesi, rehin alma ve toplu cezalandırma, hiçbir gerekçesi olmayan korkunç suçlar" ifadelerini kullandı.
Rehin alma, cinayet ve işkence, Cenevre Sözleşmesi kapsamında açıkça yasaklanmışken, İsrail'in tepkisi de savaş suçları soruşturmasına konu olabilir.
Salı günü İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, 2,3 milyon kişinin yaşadığı Gazze Şeridi'ne gıda ve yakıtın ulaşmasını engellemek için sıkı bir abluka uygulayacağını duyurarak BM yetkilileri ve insan hakları gruplarının eleştirilerine hedef oldu.
İnsanlar için günlük hayatın halihazırda zor olduğu Gazze'de İsrail'in aldığı yeni kararın tehlikeli olduğu vurgulandı. "Son derece vahim" insani durumun "katlanarak kötüleşeceği" belirtildi.
Gallant ayrıca, İsrail'in Hamas'ı "yeryüzünden sileceğine" söz verdi. Gallant'ın duyurduğu abluka, Hamas'ın askeri gücünü baltalamaya yönelik meşru bir araç yerine sivilleri hedef alıyorsa veya orantısız bulunuyorsa savaş suçu olarak kabul edilebilir.
Öte yandan Hamas'ın İsrail'deki bir festivale yönelik saldırısında yaklaşık 260 kişi hayatını kaybetti. Ayrıca Gazze sınırı yakınındaki çeşiti Kibbutz topluluklarında çok sayıda sivilin silahlı Hamas üyeleri tarafından öldürüldüğü aktarıldı. Uzmanlar bu eylemlerin savaş suçları soruşturması kapsamında mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
ULUSLARARASI SAVAŞ KURALLARI NELERDİR?
Sivil Nüfusun Korunması: Sivil nüfusun hedef alınmaması ve korunması gereklidir.
Savaş Esirlerinin İnsan Muamelesi: Esirlerin insanca muamele görmesi gereklidir.
Kimyasal ve Biyolojik Silahların Yasaklanması: Bu tür silahların kullanımı yasaktır.
Kültürel Mirasın Korunması: Tarihi ve kültürel alanlar korunmalıdır.
SAVAŞ SUÇUNUN CEZASI NEDİR?
Savaş suçları işleyenler, uluslararası mahkemelerde yargılanabilirler. Ceza, suçun ciddiyetine ve mahkeme kararına bağlı olarak değişebilir. Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) gibi uluslararası mahkemeler, savaş suçlarına ilişkin davaları işlemek için kurulmuştur.
Savaş suçlarına ilişkin cezalar, savaşın sona ermesinin ardından da uygulanabilir. Ulusal mahkemeler ve uluslararası mahkemeler, savaş suçlarına ilişkin davaları işleyerek sorumluları cezalandırma görevini üstlenirler.
Savaş suçlarına karşı mücadele, uluslararası insan hakları ve uluslararası hukukun temel bir bileşenidir ve bu suçlarla mücadele, sivil nüfusun korunmasına ve savaşın yıkıcı etkilerinin azaltılmasına yardımcı olur.
Cumhuriyet
