AB tescili ile coğrafi işaret; ürünlerin kökeni, kalitesi ve karakteristik özellikleri arasında önemli bir bağ kurarak tüketicilere güvence sağlar. Bu işaretler, yalnızca ürünlerin kalitesini artırmakla kalmaz, aynı zamanda yerel kültür ve geleneklerin korunmasına da katkıda bulunur.
Son olarak, Manisa'nın meşhur Mesir Macunu, coğrafi işaret alarak bu geleneğin tescillenmesini sağladı. Peki, coğrafi işaret nedir, nasıl alınır ve Türkiye'de hangi ürünler bu statüye sahiptir? İşte detaylar...
Coğrafi İşaret Nedir?
Coğrafi işaret, ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve bu özelliklerin coğrafi alan ile olan bağlantısını gösteren bir kalite işaretidir.
Tescil ile birlikte, belirli bir üne kavuşmuş ve yerel niteliklere dayanan ürünlerin korunması sağlanır. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu'nun 34. maddesi gereğince coğrafi işaret, kökenin bulunduğu yer ile özdeşleşmiş ürünleri ifade eder.
Gıda, tarım, maden, el sanatları ve sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.
Türkiye’nin Coğrafi İşaretli Ürünleri
Türkiye'de tescil edilmiş 28 coğrafi işaretli ürün bulunmaktadır. İşte Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünleri:
- Antep Baklavası
- Aydın İnciri
- Aydın Kestanesi
- Bayramiç Beyazı
- Malatya Kayısısı
- Milas Zeytinyağı
- Taşköprü Sarımsağı
- Giresun Tombul Fındığı
- Antakya Künefesi
- Suruç Narı
- Çağlayancerit Cevizi
- Gemlik Zeytini
- Edremit Zeytinyağı
- Milas Yağlı Zeytini
- Ayaş Domatesi
- Maraş Tarhanası
- Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini
- Ezine Peyniri
- Aydın Memecik Zeytinyağı
- Safranbolu Safranı
- Araban Sarımsağı
- Osmaniye Yer Fıstığı
- Bingöl Balı
- Bursa Şeftalisi
- Hüyük Çileği
- Bursa Siyah İnciri / Bursa Siyahı
- Söke Pamuğu
- Manisa Mesir Macunu
Menşe Adı Nedir?
Menşe adı, bir ürünün tüm veya esas niteliklerinin belirli bir coğrafi alandan kaynaklandığını ifade eder.
Bu tür coğrafi işaretler, ürünün üretim, işlenme ve diğer işlemlerinin tamamının belirlenen coğrafi alanda gerçekleşmesini zorunlu kılar. Örnekler arasında Eskişehir Lületaşı ve Malatya Kayısısı bulunmaktadır.
Mahreç İşareti Nedir?
Mahreç işareti, belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş ürünlerin, üretim veya işleme aşamalarından en az birinin o alanda gerçekleşmesini gerektirir. Bu tür ürünler, yöre dışında da üretilebilir.
Örnekler arasında Adana Kebabı ve Afyon Sucuğu yer alır.
Coğrafi İşaret Tescili İçin Gerekenler
Coğrafi işaret başvurusu, Türk Patent Enstitüsü’ne yapılmalıdır. Başvuru için gereken belgeler arasında başvuru dilekçesi, tescil istenen işarete ait örnek, ürünün tanımını açıklayan teknik bilgiler, coğrafi sınırları tanımlayan belgeler ve kalitenin denetim biçimi gibi bilgiler yer alır.
Manisa Mesir Macunu'nun coğrafi işaret alması, bu ürünün geleneksel ve kültürel değerinin korunmasına katkı sağlar. Coğrafi işaretler, sadece ürünlerin kalitesini değil, aynı zamanda yerel ekonomiyi ve kültürel mirası da koruma amacı gütmektedir.
