Manisa'da yaşanan doğal felaketler, tarih boyunca bölgeyi etkisi altına almıştır. Antik kayıtlarda görüleceği üzere meydana gelen depremler, sel felaketleri, yangınlar, fırtınalar hatta volkanlar…
Bu felaketlerden biri de yakın bir tarihe dayanan toprak kayması… 1940 yılında meydana gelen şiddetli toprak kayması Manisa’nın Gördes ilçesinin tamamen taşınmasına sebebiyet verdi.
Manisa’da Terk Edilen İlçe: Eski Gördes
Manisa, tarih boyunca doğal felaketlerin ve insan eliyle meydana gelen değişimlerin izlerini taşıyan bir coğrafya olmuştur. Özellikle Eski Gördes'in hikayesi, bölgenin bu zorlu tarihini simgeler niteliktedir. Manisa'nın bu köklü ilçesi, zaman içinde yaşadığı toprak kaymaları ve tarihi olaylarla sürekli bir değişim içinde olmuştur.
1940 yılında eski Gördes'te şiddetli bir toprak kayması meydana geldi. Gördes ilçesi sınırları içinde, özellikle yer kaymaları nedeniyle konutlar oturulmayacak derecede hasar görünce ilçe merkezini yeni yerine taşımak için çalışmalar başlatıldı. Merkez, 1948 yılında bugünkü Gördes'in yeni yerleşim yerine taşındı. Yapım çalışmaları kademe kademe sürdürülürken, en son 101 evler yapılarak 1966 yılında sonuçlandırıldı.
Ziyaret Edenler Yaşanmışlıkların Kokusunu Alıyor
Bugün, Eski Gördes'in eski harabeleri hala o dönemin izlerini taşımakta ve ziyaretçilere tarihin derinliklerine yolculuk yapma fırsatı sunmaktadır. Bölgede yaşayan az sayıda hane bulunsa da Manisa'nın bu unutulmaz ilçesi, geçmişten günümüze kadar uzanan zorlu bir yolculuğun sembolü olmaya devam etmektedir.
Her taşın altında farklı bir hikaye barındıran Eski Gördes, Manisa'nın tarihî ve kültürel dokusunun önemli bir parçası olarak hatırlanmaktadır.
Eski Gördes’in Tarihi: Persler, Makedonlar, Romalılar…
Eski Gördes'in tarihi, Perslerin, Makedonyalıların, Romalıların ve Bizanslıların egemenliği altında şekillenmiştir. Bu antik yerleşim, tarih sahnesinde önemli bir rol oynamış ve birçok medeniyetin geçişine tanıklık etmiştir. Ancak tarihin en karanlık dönemlerinden biri olan 1940 yılı, Eski Gördes için bir dönüm noktası olmuştur.
Eski Gördes, modern Gördes'in öncesindeki yerleşim yeridir ve tarih boyunca önemli olaylara sahne olmuştur. Gördes'in tarihçesi Persler, Makedonyalılar, Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu gibi çeşitli medeniyetlerin egemenliği altında geçmiştir. 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Türklerin eline geçmiş ve Selçuklu ve Karesi Beyliği dönemlerinde önemli bir yerleşim merkezi olmuştur.
Özellikle Kurtuluş Savaşı döneminde, Gördes sürekli savaş sahası olmuş ve Yunan işgaline maruz kalmıştır. 15 Temmuz 1920'de Yunan kuvvetleri tarafından işgal edilmiş ve 14 ay süreyle Yunan işgali altında kalmıştır. Ancak 5 Eylül 1922'de Türk kuvvetleri tarafından kurtarılmıştır.
Gördes’in Nesi Meşhur?
Gördes mutfağı, zengin lezzetleri ve özgün tatlarıyla dikkat çeker. Özellikle düğünlerde ve özel günlerde yapılan keşkek, Gördes'in en tanınmış yemeklerindendir. Dövülmemiş buğday ve kemiksiz koyun etiyle hazırlanan keşkek, büyük ağaç küreklerle geleneksel yöntemlerle pişirilir ve üzerine tereyağı eklenerek servis edilir. Ramazan aylarında ise Gelin Kız Tatlısı, tulumba tatlısı hamurundan yapılarak şerbetle tatlandırılır ve yöredeki tatlı severlerin beğenisini kazanır. Gördes mutfağında ayrıca Kül Kebabı, Eşkıya Kebabı gibi özel kebap çeşitleri ile Kar Helvası, Höşmerim, Saraylı, Köpük Helva gibi yöresel tatlılar da bulunur, bu da bölgenin gastronomik çeşitliliğini ve kültürel zenginliğini yansıtır.
Gördes Halıları
Gördes halısı, ilmek ilmek dokunan ve her bir ilmeğinde derin bir hikaye barındıran bir sanat eseridir. Bu halıların motifleri, insan yüreğine dokunurken her bir renk ve desen, kendine özgü bir mesaj iletmektedir. Bazı motiflerde mutluluğun ve umudun renklerini görebilirken, bazılarında ise aşkın ve özlemin duygusal izlerini bulabiliriz. Gördes halısı, dokuyanların emeğini ve duygularını her zaman içinde taşımış, bu yönüyle yaşayan bir sanat eseri olmuştur.
Milli Mücadele’nin Kahramanı: Gördesli Makbule
Türk kadını tarih boyunca ülkenin kurtuluş mücadelelerinde ve toplumsal yapılanmada önemli roller üstlenmiştir. Özellikle Kurtuluş Savaşı sırasında Türk kadınları, erkekleriyle birlikte omuz omuza mücadele etmiş ve vatan savunmasında aktif görevler üstlenmiştir.
Gördesli Makbule Hanım, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'yu işgal eden Yunan kuvvetlerine karşı mücadele eden önemli bir Kuvay-ı Milliye neferidir. 1902 yılında Gördes, Manisa'da doğmuş ve vatanının bağımsızlığı için verdiği mücadelede önemli bir rol üstlenmiştir.
I. Dünya Savaşı sonrasında Türk milleti, Anadolu'nun işgaline karşı çeşitli bölgelerde direniş hareketleri başlatmıştır. Gördesli Makbule Hanım da bu direnişe katılmış ve Gördes, Demirci, Simav, Sındırgı bölgesinde Yunan işgaline karşı mücadele etmiştir. Özellikle Şahinkaya Köyü ve Akkocalı Köyü civarındaki Kocayayla mevkiinde gerçekleşen bir baskın sırasında, 16 Mart 1922 tarihinde şehit düşmüştür.
