Manisa'nın antik dönemdeki adı "Magnesia" veya "Magnesia ad Sipylum"dur. Bu isimler, şehrin yer aldığı bölgedeki antik bir şehir devletinin adını temsil eder. Magnesia, antik dönemde önemli bir yerleşim yeri olarak bilinir ve tarih boyunca farklı medeniyetlerin etkisi altında kalmıştır.
Eski çağlarda, Batı Anadolu'nun Lydia/Lidya adı verilen kesiminde bulunan Manisa'nın kuruluş tarihi ve kurucuları tam olarak bilinmemekle birlikte, MÖ II. bine kadar uzanan bir geçmişe sahip olduğu düşünülmektedir. Şehrin ilk yerleşimi, günümüz yerinden 7 km doğuda, Yarıkkaya mevkiinde bulunan Tantalis adlı bir yerleşim yeriydi. MÖ XII. yüzyılın başlarında meydana gelen büyük göç hareketleri sırasında bu şehir tahrip edilerek ortadan kaldırıldı. Daha sonra aynı yerde Sipylos adıyla yeni bir şehir kuruldu.
Manisa, ‘Büyük Şehir’ Anlamına Gelir
Manisa'nın antik kaynaklara göre kurucuları, Teselya bölgesindeki Pelion dağı civarında yaşayan Magnetler olarak belirtilir. Magnetler, Batı Anadolu'ya göç ettiklerinde önce Menderes Nehri kıyısındaki Magnesia'yı, daha sonra Sipylos Dağı eteğindeki Magnesia'yı kurdular. Şehir Menderes Magnesia'sından ayırt edilmek için "Magnesia ad Sipylum" adını aldı. Bu kelime, Türk hâkimiyeti sırasında zamanla "Mağnisiye", "Mağnisa", "Manisa" şekline dönüştü ve "Büyük şehir" anlamına gelmektedir.
Manisa, tarih boyunca Hititler, Frigler, Yunanlılar, Lidyalılar, İranlılar, Romalılar, Bizanslılar, Saruhanoğulları ve Osmanlıların hâkimiyeti altında kalmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Saruhan Sancağı olarak idare edilen şehir, 1923 yılında Cumhuriyetin ilanı ile Saruhan ili olarak kurulmuş ve daha sonra 1927'de isim değişikliğiyle Manisa adını almıştır.
