Manisa İl Sağlık Müdürlüğü, özellikle yaz aylarında artan gıda kaynaklı salgın veya vaka olaylarıyla karşılaşmamak için gerekli tedbirlerin alınmasının kamu sağlığı ve tüketicilerin gıda güvenliği açısından önem taşıdığını vurguladı. Hava sıcaklıklarının artmasıyla mikroorganizmaların çoğalması için uygun ortam oluşturuyor.
Bağışıklık Sistemi Yanıt Veremiyor!
Sağlık Müdürlüğü’nden yapılan duyuruya göre mikroorganizmanın türü, maruz kalma miktarı, bireyin yaşı ve genel sağlık durumu zehirlenme riskini artırıyor. Özellikle bebekler, küçük çocuklar, 65 yaş üstü bireyler, gebeler, şeker, karaciğer hastalığı veya AIDS gibi kronik hastalığı olanlar, kemoterapi veya radyasyon tedavisi gören kanser hastaları risk grubunda yer alıyor çünkü bağışıklık sistemleri hızlı ve etkili bir şekilde yanıt veremiyor.
Kontamine gıda tüketildikten sonra en yaygın görülen belirtiler arasında bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal bulunuyor. Şiddetli ishal, zaman zaman kanlı olabiliyor. Baş ağrısı, halsizlik, ateş, üşüme titreme, ağız kuruluğu, idrara az çıkma veya hiç çıkmama gibi şikayetler de görülebiliyor.
Sıcak Aylarda Zehirlenme Belirtileri
Zehirlenme belirtileri farklı sürelerde ortaya çıkabiliyor. Bazı zehirlenmelerde belirtiler 1 saat içinde görülürken, çoğunda 12-48 saat içinde ortaya çıkıyor ve nadiren 1 haftayı bulabiliyor. Zehirlenme etkileri genellikle 1-3 gün sürüyor ancak bazı durumlarda 1 haftaya kadar devam edebiliyor. Çoğu insan 1 hafta içinde tamamen iyileşiyor.
Hastalığın en etkili tedavisi bol miktarda sıvı alınmasıdır. Çoğu vaka kendiliğinden ve tedavi ihtiyacı olmadan düzelse de, belirtilerin uzun sürdüğü ve sıvı kaybının fazla olduğu durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Sağlıklı Gıda Tüketiminde Dünya Sağlık Örgütü'nden 5 Anahtar Nokta
- Temizlik Gıdalar hazırlanmadan önce eller yıkanmalı ve hazırlama sırasında yıkama işlemi sık sık tekrarlanmalıdır. Tuvaletten sonra eller mutlaka sabunla yıkanmalıdır. Mutfak temizliği konusunda titiz olunmalı; gıda hazırlamada kullanılan tüm yüzeyler ve aletler yıkanmalı ve sanitasyonu sağlanmalıdır. Çiğ et, tavuk ve balık doğramada kullanılan bıçak ve kesme tahtası her kullanımdan sonra su ve deterjan ile yıkanmalıdır. Farklı gıda maddelerini doğrarken her seferinde bıçak ve kesme tahtası kullanmadan önce tekrar yıkanmalıdır. Mutfaklar sinek, böcek ve diğer hayvanlara karşı korunmalıdır.
- Pişmiş Gıdalar ile Çiğ Gıdaların Ayrılması Taze et, kanatlı et ve deniz ürünleri diğer gıdalardan ayrılmalıdır. Çiğ gıdaların hazırlanmasında kullanılan bıçak ve kesim tahtaları ayrı olmalıdır. Hazırlanmış gıdalar ile çiğ gıdalar birbirinden ayrılacak şekilde kapalı kaplarda saklanmalıdır.
- Uygun Yöntemlerle Hazırlama ve Pişirme Et, süt, yumurta gibi riskli gıdalar, hazırlık aşamasında buzdolabının dışında 2 saatten uzun süre bekletilmemelidir. Özellikle et, kanatlı eti, yumurta ve deniz ürünleri gibi gıdalar tam ve uygun sıcaklıklarda pişirilmelidir. Gıdalara uygulanan ısıl işlemlerde gıdanın merkez sıcaklığı en az 72°C’ye ulaşmalıdır. Pişmiş gıdalar yeniden ısıtılırken tüketilecek miktar kadarı alınmalıdır.
- Gıdaların Güvenli Sıcaklıklarda Saklanması Pişmiş gıdalar 2 saatten fazla oda sıcaklığında bırakılmamalı, tezgah veya ocak üzerinde bekletilmemelidir. Servis sırasında pişmiş gıdalar 60°C’nin üzerinde ısıtılmalıdır. Piştikten sonra 2 saat içerisinde tüketeceğiniz sıcak yemekleri sıcak (65ºC ve üzeri), soğuk yemekleri soğuk (5˚C ve altında) muhafaza edin. Gıdalar çok uzun süre buzdolabında saklanmamalıdır. Pişirilen gıdalar en kısa sürede tüketilmelidir. Donmuş ürünler oda sıcaklığında çözdürülmemelidir. Çözünmesi için buzdolabında bekletilmelidir. Dondurulmuş gıdalar (özellikle et, tavuk, balık) çözündükten sonra tekrar dondurulmamalıdır.
- Hammadde Kullanımı Gıdaların hazırlanmasında insani tüketim amaçlı sular kullanılmalıdır. Taze ve sağlıklı gıda seçilmelidir. Güvenli hale getirilmiş gıdalar (örneğin pastörize süt) tercih edilmelidir. Çiğ tüketilecek meyve ve sebzeler iyice yıkanmalıdır. Son Tüketim Tarihi geçen gıdalar kesinlikle tüketilmemelidir.
Manisa’da Gıda Zehirlenmelerine Karşı Önlemler
Toplu Etkinliklerde Profesyonel Olmayan Kişilerin Çalışması Risk Oluşturuyor
Toplu etkinliklerde büyük gruplar için hazırlanan gıdaların tüm süreçlerinde profesyonel olmayan kişilerin çalışması ciddi riskler oluşturuyor. Amatör kişilerin, bireysel ve aile içi gıda hazırlama pratiğinde kullanılan araç gereç, yöntem ve olanakları, toplu tüketime sunulacak miktarda gıda için gerekli gıda güvenliği ilkelerini yerine getiremiyor. Gıda hazırlama ve satışında çalışan gıda elleyicilerinin hijyen eğitimlerinin tam olması, risk durumuna göre uygun aralıklarla portör muayenelerinin yapılması ve gıda hazırlayıcılarının hasta ise çalıştırılmamaları gerekiyor.
Gıda Güvenliği İçin Zorunlu Kayıt ve Denetimler
5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında kamu sağlığının korunması ve tüketicilerin gıda güvenilirliğini sağlamak amacıyla yemek hizmeti veren işletmelerin İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından kayıt altına alınması zorunlu. Tüm gıda işletmeleri, kendi faaliyet alanı ile ilgili olarak genel ve özel hijyen esaslarına uymak zorunda. Ayrıca, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından toplu tüketim yerleri için hazırlanan “Toplu Tüketim Yerleri İçin Hijyen Esasları ve İyi Uygulama Kılavuzu”ndan yararlanabiliyorlar.
Gıda Kaynaklı Salgınlarda Yoğun Denetim ve Kontroller
Toplu gıda tüketiminin olduğu yerlerde yaşanan gıda kaynaklı salgınlar, geniş çaplı halk sağlığı riski oluşturabiliyor. Etkilenen kişi sayısındaki artışı engellemek ve hızlı tedbirler almak amacıyla İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri toplu tüketim yerlerinde denetim ve kontrolleri yoğun şekilde sürdürüyor. Salgına neden olabilecek ortam koşullarının tespiti için üretilmiş ürünler ve/veya hammaddeler ile yardımcı maddelerin mevzuata uygunluğunun kontrolü yapılırken, işletmedeki alet, ekipman, yüzey, duvar, hava, gıdalarla temas eden personelin temizliği ve hijyeni ile kişisel temizlik kurallarına uygunluk da denetleniyor.
Koordineli Çalışmalar ve Vatandaşların Bilgilendirilmesi
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün “Gıda Kaynaklı Hastalıklara İlişkin Resmi Kontrol Prosedürü” kapsamında, gıda kaynaklı vaka ya da salgın durumlarında İl Sağlık Müdürlüğü ile koordineli şekilde çalışmalar yürütülüyor. Vatandaşlar, karşılaştıkları sorunları bizzat başvurarak veya Alo 174 Gıda Hattı’nı arayarak bildirebiliyor.
