Son günlerde Santorini ve Amorgos adaları arasında meydana gelen deprem fırtınası, bölgedeki volkanik aktivitelerle ilgili endişeleri artırdı. Santorini’nin ünlü Thera Yanardağı’nın altında artan hareketlilik nedeniyle ada halkı büyük bir panik yaşarken, şu ana kadar en büyüğü 5.1 şiddetinde olmak üzere 650’den fazla deprem kaydedildi. Bu gelişmeler sonrası Santorini’yi yaklaşık 10 bin kişi terk etti.
Thera Yanardağı, tarihte bilinen en büyük volkanik patlamalardan birini M.Ö. 1600’lü yıllarda gerçekleştirmiş ve Akdeniz’de büyük yıkıma neden olmuştu. Bilim insanları, şu an için büyük bir patlama riski öngörmese de bölgede önlemler alınmaya başlandı.
Ancak Santorini’deki sismik hareketlilik, gözleri Türkiye’nin en genç volkanlarının bulunduğu Manisa Kula’ya çevirdi.
Kula Yanardağı Yeniden Patlar mı?
Manisa’nın Kula ilçesi, Türkiye’nin en genç volkanik alanlarından biri olarak biliniyor. Geçmişte aktif olan Kula volkanlarının en son 4 bin 700 yıl önce lav püskürttüğü belirtiliyor. Ancak henüz birkaç ay önce yapılan araştırmalar, Kula bölgesindeki volkanik hareketliliğin tamamen durmadığını ve yüzeye yakın bir magma odasının varlığını ortaya koydu.
TÜBİTAK destekli bir proje kapsamında yapılan çalışmalar, Kula ve çevresinde 5 ila 30 kilometre derinlikte toplam 8 farklı magma odasının bulunduğunu gösterdi. Bilim insanları, en büyük magma odasının 5 kilometre derinliğe kadar uzandığını ve bu durumun risk teşkil edebileceğini belirtiyor.
Manisa’da Magma Odaları: Genişliği 30 Kilometre!
Bilim insanları, Kula’daki magma odalarının derinliklerini belirlemek için özel sismometreler kullanarak 4 ay önce yaptıkları araştırmalarda çarpıcı sonuçlar elde etti. Araştırmaya göre:
- Kula bölgesinde 8 farklı magma odası tespit edildi.
- Bu magma odaları 5 ila 30 kilometre derinlikte 30 kilometre boyutlarında bulunuyor.
- En büyük magma odası, 5 kilometreye kadar yüzeye yaklaşmış durumda.
- Depremler ve yer kabuğundaki hareketlenmeler, magmayı tetikleyerek püskürmeye neden olabilir.
Bilim İnsanları Uyarmıştı: Depremler Püskürmeyi Tetikleyebilir
Kula’daki volkanik alanlarla ilgili yapılan araştırmaları yöneten Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Karaoğlu, elde ettikleri verilerin dikkat çekici olduğunu vurgulamış ve bu bölgede meydana gelebilecek depremler nedeniyle magma kütlesinin püskürmesinin olası göründüğünü açıklamıştı.
Karaoğlu şunları söylemişti:
"Alaşehir grabeninde sınır fayları var, başka aktif faylar da var. Bölge kuzey güney yönünde gerilmeye maruz kalıyor. Yer kabuğunu deforme eden başka aktif fay sistemleri de bulunmakta. Bundan dolayı bu magma kütlelerinden yüzeye yakın olanların, yeniden aktivite göstermesi mümkün görünüyor. Bundan sonraki süreçte de bu aktivite ve depremler devam ettikçe, kabuktaki bu yırtılmalar devam ettikçe -ki öyle gözüküyor- 5 kilometre derinliğe kadar sokulan magma kütlesinin bir şekilde yüzeye yaklaşması ve püskürmesi çok olası görünüyor."
Kula’nın "Yanık Ülke" olarak anılmasının sebebi de geçmişteki volkanik faaliyetlerin bölgeye bıraktığı izler. Ancak bu eski lav akıntılarının altında hâlâ aktif magma odalarının bulunması, bu bölgenin ilerleyen süreçte bir volkanik harekete sahne olabileceği ihtimalini ortaya koyuyor.
Kula Volkanları Ne Zaman Oluştu?
Kula volkanları, Manisa’nın Kula ilçesi çevresinde meydana gelmiştir. Bu volkanlar, yaklaşık 2 milyon yıl önce oluşmuştur. Kula volkanizması üç evrede gerçekleşmiştir. 1. evre sonunda Burgaz Volkanitleri, 2. evrede Elekçi Volkanitleri ve nihayet 3. evrenin sonucunda Divlit Tepe Volkanitleri ortaya çıkmıştır.
Kula alanında, volkanik etkinlikler dördüncü zamanın başlarına kadar sürmüştür. Bu etkinlikle sonucunda genç volkanlar meydana gelmiştir. Bu alanda sönmüş küçük volkan bulunmasına karşın bazı dönemlerde yanardağdan püskürmeler olmuş ve oluşan lav akıntıları etrafa saçılmıştır. Bu durumdan ötürü Kula ve çevresine Yanık Ülke denmiştir.
