Yaşam sürecine baktığımızda hiç zorlanır mıyız? Çıkmaza girer miyiz? Çaresiz ve içinden çıkılmayacak kadar zor bir durumla karşılaştık mı?
Yaşam, insanlar için çokça zorluğu, olumsuzluğu, beklenmeyen sürprizleri bizlere sunmaktadır. Bazen öyle ki ‘’sadece bana mı denk geliyor, benim günahım neydi, ben ne yaptım bunları yaşamak için.’’ gibi sitemlerde ya da tepkilerde bulunabiliyoruz. Fazlaca yorucu ve bıkkınlık seviyesinde olduğu zamanlar da olabilmektedir. Kişinin problemlerle baş edebilme becerisi, acı çekme/dayanabilme eşiği ile de bağlantılı olarak etkilenme düzeyi değişebilmektedir. Bakıldığında hayatı algılama ve yorumlama gücümüzle de alakalı olabilmektedir.
Tüm olumsuzluklara rağmen ve beklenmedik durumlara rağmen nasıl bir tepki gösterdiğimiz veya var olan süreçlere verdiğimiz tepkiler bizleri yaşam sürecinde bir yerlere ulaştırabilmektedir. Yani yaşama dair belirlediğimiz zorluk seviyesi verdiğimiz tepkilerle ve sürece dair bakış açımızla da şekillenebilmektedir.
Zorluklar mücadelede ve baş etmede nasıl bir yol izlersiniz şöyle bir düşünelim mi?
Tam bu noktada verdiğiniz tepkileri farklı alanlara bölen iki kavramdan da bahsetmek istiyorum: içsel ve dışsal motivasyon.
İçsel motivasyon; Kişinin yaptığı eylemi gerçekleştirirken sevdiği için onu ifa etmesi, haz alması, mutlu olması, kendine kattığı bir değer olarak görmesi amacıyla gerçekleştirdiği eylemler olarak değerlendirebiliriz.
Dışsal motivasyon; Kişinin yaptığı eylemi gerçekleştirirken karşılığında bir ödül kazanması, kazanç elde etmesi gibi amaçlarla eylemi gerçekleştirmesi olarak değerlendirebiliriz.
*Sınava hazırlanan bir öğrencinin kendini geliştirmesi ve başarı elde etmesi için motivasyon sağlaması; içsel motivasyon olarak değerlendirilirken sınava hazırlanan bir öğrencinin burs kazanmak istemesi veya ödül kazanmak istemesi ile sağlanan motivasyon; dışsal motivasyon olarak değerlendirilebilir.
*Tablo yapan bir ressamın zorlu ve detaylı manzaraları resmetmesini kendini geliştirmek ve yeni beceriler kazanmak için uğraş vermesi ve motivasyon sağlaması içsel motivasyon ile alakalı olurken tablo yapan bir ressamın zorlu ve detaylı manzaraları resmetmesini ödüllü yarışmalara katılarak para kazanmak veya para karşılığı satmak amacıyla yapması dışsal motivasyon ile alakalı olarak değerlendirebiliriz.
Yaşam içerisinde de yaşanılan olumsuzluklarda içsel veya dışsal motivasyon ile süreci en az etki edecek şekilde baş etme aracı olarak kullanabilmekteyiz. Örneğin; şartları zorlu ve iyi durumda olmayan biri bizden yardım istemektedir. Yardımcı olduğumuzda bizlerin de etkileneceğini ve zorlu süreçle karşı karşıya kalacağımızı düşünürsek eğer nasıl bir motivasyonla yaklaşırdınız? Eğer yardımı karşıdaki kişinin iyilik haline ulaşması için, onun mutlu olması için yaptığımızda içsel bir motivasyon ile eğer karşılığında bir kazanç elde etmek veya çıkar sağlamak istediğimizde ise dışsal bir motivasyon ile yaklaşmış olmaktayız.
Yaşam süreci yer yer bu iki farklı motivasyon kaynağının kullanımını şekillendirmektedir. Ancak yaşamın daha sağlıklı daha doyumlu ve daha istendik koşullarda geçirilmesinde içsel motivasyonun daha faydacı ve katkı sağlayıcı olduğunu araştırmalar ve deneyimler sonucu gözlemlenmiştir.
Yaşam süresince karşılaşılan zorluklarda veya olumsuzluklarda her iki motivasyon türü de bizlere fayda sağlamaktadır. Peki sizler bu süreçte hangi türü daha fazla tercih ettiğinizi düşündünüz mü?
Yaşama dair farkındalık oluşturması dileğimle, keyifli okumalar.
