Yaşam çok zorlaştığında, çokça yorduğunda ‘’sert rüzgarlarda ayakta kalmak’’ benzetmesi gibi kişiye kolaylık sağlayan etkenlerden ilki ‘’benlik saygısı, güçlü bir benlik(ego)’’ diyebiliriz. Özellikle kişinin kendini tüm özellikleri ile alakalı olmak şartıyla tanıması ve bilmesi zorlu koşullarda bir güç oluşturması sebebiyle kişiye fayda sağlamaktadır.
Ego; halk arasında popülerleşen ve olumsuz bir anlam da taşıyabildiğini biliyoruz ancak bahsedilen ego, kişinin var olan sağlıklı sınırlar içerisindeki benlik algısıyla alakalıdır.
Yaşam sürecinde ‘’ben her zaman mutlu olurum, şu günler geçsin her şey mükemmel olacak, şöyle olsaydı hayatım daha iyi olabilirdi, şu dönemden sonra daha kolay süreçler geçiririm.’’ gibi söylemler ve düşünceler yaşamın temel yapısına çok da uygun söylemler değildir. Yaşam sürprizler ve beklenmeyen olumlu veya olumsuz yaşantı deneyimleriyle bizlere yeni gerçeklikler sunabilmektedir. Bizler, her ne kadar hazırlıklı olduğumuzu veya daha kötüsü ne olabilir gibi düşünüp planlar yaparken yaşamın bizlere sunduğu/zorladığı süreçleri de gözlemlemiş veya deneyimlemişizdir. Tam her şey planladığımız gibi diyip olayların farklılaştığını görebiliriz. Yaşamdaki esneklik, uyum, problemlerle baş etme becerileri de tam olarak bu noktada kişilere fayda sağlamaktadır. Bu gibi süreçlerde kolaylık sağlayan bir diğer nokta ise ‘’benlik’’ algısı ve saygısı diyebiliriz.
‘’İçeride harap olmuş, sağlam parçaları olmayan, dayanıklılığı bir yolculuğa uygun olmayan gemiler; fırtınalarda savrulmaya, zorlanmaya hatta batmaya yüz tutmaktadır.’’
Peki hangi etkenler güçlü bir benlik algısını oluşturmada yardımcı olmaktadır?
- Kendinizi tanıyın.
En iyi olduğumuz, en kötü olduğumuz özelliklerimiz neler ve bu özelliklerimizin bizlere ve yaşamlarımıza olan etkisi ne düzeyde bu konuları iyi şekilde öğrenebiliriz. Zor durumlarla nasıl mücadele ettiğimiz, hangi konularda zorlandığımız, istenmeyen ve beklenmeyen bu durumlarda nasıl tepki verdiğimiz bizlerin benlik algılarıyla doğrudan alakalıdır. Bu yüzden kişi kendi yaşamına dair optimum düzeyde farkındalık sağlamalıdır.
-Kendinizi kabul edin.
Kişi kendini geçmiş deneyimleri çerçevesince iyi veya kötü olmak üzere muhakkak değerlendirmektedir. İyi olduğumuz, başarı sağladığımız, memnun olduğumuz birçok durum varken bir yandan da iyi bir sonuç sağlamadığınız, başarısız olduğumuz durumlarla da karşılaşmışsınızdır. Bu gibi kurumlarda en geniş, en genel ve objektif değerlendirmeler yaparak kendimizi tüm benliğimizle, tüm doğrularımızla ve tüm yanlışlarımızı ala kabul etmeliyiz. Yapılan kabulleniş, yaşamın mükemmel olmayışını ve bu sebeple de kişinin de mükemmel olmayışını kabulü temsil eder. Bu tutum ise de kişinin benlik algısını ve saygısını yükseltmektedir.
-Sınırlarınızı belirginleştirin.
Benlik saygısını düşüren en önemli faktörlerden biri de çevreye karşı olan sınırların açık ve ihlale müsait olmasıdır. Hayır diyemeyen ve zorlamalara/ısrarlara karşı net bir tavır sergileyemeyen kişiler benlik algılarına ve bütünlüğüne zarar vermiş olur.
-Olumsuzluklara ve korkulara ihtimal vermeyelim.
Yaşam içerisinde planlanan ve hayali kurulan birçok amaç ve hedef doğrultusunda geleceğe dair düşünceler var olur. Bazen bu düşüncelerin belirsizlik, bilinmezlik ve öngörülemeyen gelişmeler olma durumu kişiyi korku ve olumsuz düşüncelere itmektedir. Ancak tüm bu düşüncelere rağmen olumlu ve güven sağlayıcı düşüncelerde olmak kişiye güç vermektedir. Korkularla ve olumsuzluklarla yüzleşmek kişinin tüm benliğiyle güçlenmesini sağlamaktadır.
-Kendinizle barışın ve güvenin.
Geçmişte yapmış olduğunuz hatalar eksiklikler, yanlışlar; bizleri, şu andaki yaşamımızı olumsuz etkileyebilmektedir. Ancak geçmişteki bu istenmeyen deneyimler şu anımızı ve geleceğimizi olumsuz etkilememelidir. Kişi, yaşam içerisinde her zaman iniş ve çıkışlar yaşayabilir ancak bu durum genel geçer değildir. Yaşamın her yerinde istenmeyen süreçler ve sonuçlar olmayacağını bilerek kabul etmeliyiz. Ve bu kabul ediş kişinin kendine olan güvenini sağlamalıdır. Sağlanan bu güven kişiyi olumlu anlamda geliştirmekte ve benlik saygısını sağlıklı sınırlarda beslemektedir.
Yaşam her şeye rağmen sürmektedir. Beklenen planlanan şekilde olabilmekte aynı zamanda sürprizler yapabilmektedir. Bahsettiğimiz başlıkları sağlayabildiğimiz ölçüde yaşam içerisinde sağlıklı ve çok da zorlanılmayan daha kolay bir yaşam süreci geçirebiliriz.
Bol farkındalıklı ve keyifli okumalar diliyorum.